Hasankeyf’siz Tarih Çekilmez

Ramazan Yavuz/Arif Arslan

Helenistik döneme ait beş bin mağara ve zengin tarihi eserleriyle ünlü Hasankeyf’in Ilısu Barajı göl suları altında kalmaması için alternatif projeler gündeme getirildi

Hasankeyf’in sular altında kalmaması için sürdürülen çalışmalar, inşaatçı şirketleri yeni projeler geliştirmeye yöneltti. Balfour Betty adlı İngiliz inşaat firmasına destek veren İngiltere, İsveç ve Avusturya’nın yanı sıra Almanya da, Ilısu projesinin uluslararası boyutta ele alınmasını istedi. Söz konusu ülkeler, Batman, Siirt, Diyarbakır, Şırnak ve Mardin’e bağlı 83 yerleşim birimini etkileyecek Ilısu barajına, Hasankeyf’in tarihini sular altında bırakmayacak şekilde alternatif projeler hazırladıklarını belirttiler. Alternatif projeler hakkında herhangi bir ayrıntı henüz yok.


Hasankeyf’in korunması için yıllardır mücadele veren Hasankeyf Gönüllüler Derneği de, uygulanmak istenen proje için “Kesinlikle suya dayalı enerji projesine karşı değiliz. Bu bölgenin böyle barajlara gereksinimi varsa, mutlaka yapılacak. Ancak 15 bin yıllık tarihin korunması da gerekiyor. 35 yıl öncesinin projesinde bazı değişiklikler yapılarak Hasankeyf kurtulabilir" dedi.
      
Öte yandan, Batman Valisi İsa Parlak da, Hasankeyf’in bir kültür ve tarih hazinesi olduğunu belirterek, “Ancak ülkemizin de enerjiye ihtiyacı var. Bunun yanında tarihi ve kültürel değerleri de önemsemek gerekiyor. Hasankeyf’e de, enerjiye de ihtiyacımız var. Gönül ister ki, Hasankeyf sular altında kalmasın. Alternatif projelerle hem barajın yapılması, hem de Hasankeyf’in kurtarılması mümkün" dedi.

Hasankeyf Belediye Başkanı Vahap Kusen de barajın yapımına karşı olmadıklarını ancak 15 bin yıllık tarihin de korunmasının gerektiğini söyledi. Kusen, “Baraj da yapılsın, ancak tarih de korunsun. Tek gaye ilçemizin turistik bir yer olması. Tarih ve baraj bir arada olduğu an ilçemiz binlerce turistin akınına uğrar. Birçok medeniyete beşiklik eden Hasankeyf 1978 yılında Kültür Bakanlığınca 1. derece arkeolojik SİT alanı ilan edildi" dedi. DSİ bünyesinde başlatılan baraj hazırlıkları ise devam ediyor.

Enerji amaçlı barajın yapımını İsviçre firmasının koordinasyonu ile İsveç, İtalyan, İngiliz ve Türk şirketleri üstlendi.Yaklaşık 1.7 milyar dolara mal olacak ve yedi yılda tamamlanması öngörülen Ilısu Barajı ile birlikte entegre olarak enerji ve sulama amaçlı Cizre Barajı’nın yapımı da ihale kapsamında bulunuyor. Barajın yapımına karşı çıkan çevre örgütlerine rağmen, DSİ anketörleri tarafından su altında kalacak olan Hasankeyf ve 80 köyde anket çalışması başlatıldı.

 

Ilısu Barajı’nın bölgeye hayat vereceğine dikkat çeken yetkililer, Ilısu entegre projesinin hizmete girmesiyle, yılda toplam beş milyar kw saat enerji üretileceğini, ekonomiye 400 - 500 trilyon girdi sağlanacağını belirtiyor.
      

DSİ yöneticileri, barajların üretime geçmesi ile 17 bin kişinin istihdam edileceğini, 100 haneli dört bin köyün aydınlatılacağı değerde enerji üretileceğini, Güneydoğu’nun enerji sorununun kökten çözüleceğini söyledi.

 

Batman’a 30 km mesafede bulunan ve halen bazı mağaralarında yirmi ailenin barındığı Hasankeyf’in kuruluşu M.Ö. üç binli yıllara dayanıyor. Bizans, Sasani, Arap, Roma medeniyetlerine beşiklik etmiş olan Hasankeyf’in tarihi yapıları Dicle kıyısındaki kayaların bulunduğu vadinin içine uzanıyor.


NELER YAPILABİLİR?
 

*535 metrelik suda kod düşürülmesi halinde Hasankeyf kurtulabilir.
 

*40 Metre yüksekliğinde 800 metre uzunluğunda set çekilebilmesiyle antik kent barajdan kurtulur.
 

*Güneydoğudaki elektrik şebekelerinin yenilenmesi halinde elektrik açığı kapatılabilir.
 

*Botan ve Garzan çayı ile Dicle Nehri üzerinde üç ayrı küçük baraj yapılabilir.


Milliyet Gazetesi, 
31 Mart 2000 Cuma