Hasankeyf'in İran'daki kardeşi
İran'da, Dünya Mirası Listesi'ndeki Kral Yolu ve 130 ören yerinin
sulara gömülmesine yol açacak olan Sivand Barajı'nda su tutulmaya
başlandı.
5 binden fazla mağarası, 200'ün
üzerinde höyüğü, camileri, mağaraları, binlerce yıllık kültür
mirasıyla, inşa edilmesi planlanan Ilısu Barajı'na 'kurban edilmeyi'
bekleyen, Mezopotamya'nın en önemli tarihi yerleşimlerinden
Hasankeyf'e İran'dan kardeş çıktı. Baraj yapımıyla birlikte büyük
bölümü sular altında kalacak olan, Hasankeyf'in çok yakınlarında,
İran'da Sivand Irmağı üstüne inşa edilen barajda su tutulmaya
başlanmasıyla, Pers İmparatorluğu'ndan kalan tarihi yerler tehlike
altına girdi.
Açılış aylardır erteleniyordu
Yetkililer Fars eyaletinde Tahran'a
840 km. mesafedeki Sivand Irmağı üstünde inşa edilen barajın
Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinecad'ın emri üzerine açıldığını belirtti.
Açılış, uluslararası arkeoloji ekiplerinin baraj bölgesindeki
kazılarını tamamlaması için aylardır erteleniyordu.
Bölgedeki kazılarda MÖ 6. yüzyıldaki Hahameniş hanedanı döneminden
kalma, Kral Yolu olduğuna inanılan bir yol ve bir Hahameniş köyünün
kalıntıları bulunmuştu. Arkeologlar baraj sularının Perslerin iki
başkenti Persepolis'le Susa'yı birbirine bağlayan Kral Yolu'nu ve
ırmağın geçtiği dağlık Teng-e Balagi Boğazı'ndaki 130 arkeolojik ören
yerini tehdit altında bırakacağını belirtiyor.
Barajın yeraltı tünellerinden kaynaklanan nemin barajın yakınındaki
Hahamenişlerin yazlık başkenti Persepolis ve Pers Kralı Büyük Kuruş
tarafından MÖ 550 civarında kurulan antik başkent Pasargad'a zarar
verebileceğinden de endişe ediliyor.
Hem Persepolis, hem de Pasargad UNESCO Dünya Mirası Listesi'nde yer
alıyor. İranlı arkeologlardan Parviz Varjavand, barajla birlikte yeri
doldurulamaz insanlık miraslarının kaybedilebileceğini söyleyerek,
"Yönetim İran'ın kültürel mirasına hiç değer vermiyor. Bu aptallık ve
inatçılık" diyor. Hükümet yetkilileriyse barajın 30 kilometre
uzaklıktaki Persepolis ve 8 kilometre uzaklıktaki Pasargad'a zarar
vermeyeceğini ileri sürüyor. Başkanlığını Nobel Barış Ödülü sahibi
Şirin Ebadi'nin yaptığı İnsan Haklarını Koruma Merkezi ise barajın
faaliyete geçmesi nedeniyle yerel mahkemelere başvurarak hükümet
aleyhine dava açmayı planlıyor.
Radikal Gazetesi/ 21.04.2007
